Lụa Việt Nam: Dấu ấn nghìn năm

Người Việt Nam từ ngàn xưa đến nay có câu “Người đẹp vì lụa…”, vải lụa là một sản phẩm văn hóa bản địa của Việt Nam có giá trị từ trong lịch sử đến ngày nay. Vải lụa đã đi vào ca dao Việt Nam:

Lụa này là lụa Cổ Đô

Chính tông lụa cống, các cô ưa dùng.

Nguồn gốc tơ lụa Việt Nam

Cùng với sự ra đời của nhiều giá trị văn hoá khác trong lịch sử dân tộc, lụa Cổ Đô gắn với bà tổ nghề là Công chúa con Vua Hùng Vương thứ 6 – Công chúa Thiều Hoa. Các triều đại Vua Hùng gắn với buổi bình minh lập nước của lịch sử Việt Nam. Nghề dệt lụa cũng có từ buổi ấy và gắn với truyền thuyết về một nàng công chúa xinh đẹp, một trong những vị tổ nghề quan trọng đặt nền tảng cho một giá trị văn hoá vật chất có sức sống lâu bền đến nay và là niềm tự hào của người Việt.

Truyện kể rằng công chúa là người hiền lành, xinh đẹp nhưng lại không chịu lấy chồng. Nàng từ chối ý định gả chồng của vua cha và sang sống ở trang trại khác. Nàng có biệt tài nói chuyện với chim và bướm mỗi khi vào rừng chơi. Một lần nói chuyện với bướm nâu, biết bướm nâu chỉ ăn một thứ lá dâu để đẻ ra trứng rồi nở thành sâu, nhả ra sợi vàng. Bướm đưa Thiều Hoa ra bãi dâu ven sông thấy hàng ngàn con sâu đang làm kén. Thiều Hoa xin bướm giống trứng và sâu ấy cũng như hỏi bướm cách kéo tơ rồi tìm cách đan chúng thành những mảnh, tấm nõn nà vàng tươi. Nàng đặt tên cho những tấm sợi ấy là lụa. Chính cái tên Thiều Hoa gọi bướm là ngài và giống sâu cho sợi ấy là tằm còn gọi đến ngày nay.

Sau kỳ tích ấy Thiều Hoa đem truyền dạy cho mọi người trồng dâu, chăn tằm, kéo sợi, dệt lụa. Tấm lụa đầu tiên nàng đem tặng Vua cha. Hùng Vương khen ngợi con gái yêu và truyền cho dân chúng theo đó mà dệt lụa. Dân làng Cổ Đô, Vân Sa…rất nổi tiếng về nghề dệt lụa và nhiều làng tôn Thiều Hoa làm tổ sư nghề dệt lụa, làm thành hoàng làng của mình.

Tơ Lụa Việt xưa và nay

Điều kỳ diệu làm nên truyền thống xưa: 

Lụa Việt Nam là lụa sợi tơ tự nhiên, nhẹ, hút ẩm, cách nhiệt, mát vào mùa hè giữa ấm vào mùa đông. Vải lụa từ xưa được làm chủ yếu bằng tay, phải trải qua rất nhiều quy trình từ ươm tơ lấy kén đến thêu thùa dệt vải. Công việc này đỏi hỏi sự kết hợp khéo léo giữa đàn ông và phụ nữ. Giai đoạn ươm tơ kéo sợi hầu hết là do người đàn ông đảm nhiệm. Còn việc quay tơ, thêu thùa sẽ do phụ nữ kì công sáng tác.

Mỗi công đoạn đều cần sự kiên trì, chịu khó, tỉ mỉ và tinh tế để tạo ra loại vải lụa mang vẻ đẹp óng ả, mượt mà và quý phái mà ai mặc nó cũng sẽ cảm nhận được sự cao sang, quyền thế. Chính vì thế lụa xưa kia rất quý hiếm, Chỉ dành riêng cho giới “Quan lại, Vua chúa”.

Lụa Việt ngày nay:

Ngày nay, với sự phát triển hiện đại của xã hội. Đã cho ra nhiều mẫu mã sản phẩm đẹp, đa dạng cho chúng ta lựa chọn. Con người thường quên đi “nét xưa”. Nhưng đâu đó vẫn còn tồn tại những làng nghề lụa truyền thống không bị mai một. Quyết tâm giữ gìn “tâm hồn” của dân tộc.

Một ngày nào đó, khi ta cần tìm về chốn yên bình, lắng đọng. Ở một khoảng rất riêng trong tâm hồn để tìm về truyền thống xa xưa ở làng nghề tơ lụa nổi tiếng nhất nhì Việt Nam:

Làng lụa Nha xá, Hà Nam- Vẻ đẹp đặc trưng lâu đời.

Tương truyền, ngôi làng nghề được tạo dựng bởi vị tướng đa tài- Trần Khánh Dư. Trong một lần du ngoạn trên sông Hồng, thấy bãi sông đẹp, ông đã lên xem và hướng dẫn người dân Nha Xá vớt cá hương trên sông về nuôi, trồng dâu nuôi tằm, dệt lụa… Nghề dệt lụa của người Nha Xá cũng từ đó mà hình thành, gìn giữ và truyền cho con cháu đến tận ngày nay.

Tại đền thượng xã Duy Hải và chùa Nha Xá – những nơi thờ Trần Khánh Dư còn lưu câu đối:

Khai hoang địa, huấn nông tang, thiên niên sinh nghiệp

Dưỡng tế ngư, giáo chức bạch, vạn thế điền gia

(Tạm dịch: Mở đất hoang, dạy cấy cày, ngàn năm làm nghề sinh sống – Nuôi cá nhỏ, khuyên dệt vải, muôn đời cảnh nhà nông)

Nha Xá nổi tiếng là một nơi sản xuất lụa với mẫu mã lụa đa dạng, màu sắc, đúng chất liệu 100% tơ tằm. Nha Xá còn chú trọng bảo vệ môi trường, sử dụng chất liệu nhuộm từ thiên nhiên. Khi ghé tham quan nơi này, ta không thấy những tấm lụa được trưng bày thành hàng bán. Mà sẽ bắt gặp được hình ảnh những bó tơ trắng dăng lên xào tre. Hay là “tấm lụa dắt ngang bầu trời” hòa quyện cùng âm thanh nhộn nhịp của máy dệt các hộ gia đình.

Lụa Việt Nam dưới góc nhìn của thế giới.

Hiện nay, Việt Nam thuộc Top 3 Châu Á, và Top 6 nước sản xuất tơ lụa hàng đầu thế giới. Công nghiệp ươm tơ dệt lụa đã tạo ra nhiều sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng được các thị trường khó tính như Nhật Bản, Ấn Độ, Pháp, EU, Mỹ… 

Vải lụa cao cấp nhất Việt Nam rất được thế giới ưa chuộng có thể làm: chăn, ga, gối nệm, quấn áo, khăn… Sở dĩ Việt Nam ta có vị thế tốt khi xuất khẩu nhờ vào sự uy tín, niềm tin bản chất về con người Việt Nam, chất liệu 100% tự nhiên mang sự êm ái, tinh tế,  trẻ đẹp đến người tiêu dùng quốc tế.

Quý khách có nhu cầu tìm hiểu lụa Việt Nam, tư vấn lụa tơ tằm thương hiệu Nha Xá ( Nhaxasilk) liên hệ:

Công ty CP Lụa Nha Xá
VPĐD: Tầng 7, số 80 Nguyễn Hoàng, Mỹ Đình 2, Nam Từ Liêm, Hà Nội.
CSSX: Làng nghề dệt lụa Nha Xá – Duy Tiên – Hà Nam.
Hotline: 0943.549.019
Số điện thoại: 024.35.777.555
Email: luanhaxa.vn@gmail.com
Fanpage: https://www.facebook.com/Luanhaxa.eco